دویدن یا بدنسازی؟ یکی از پرتکرارترین سؤالات جامعه ورزشی، مقایسه دویدن با بدنسازی است و اینکه کدام یک می‌تواند از دیگری بهتر باشد. هر چند که ما بارها گفته‌ایم و خواهیم گفت که مقایسه رشته‌های ورزشی از این نظر که کدام بهتر هستند چندان پرسش درستی به نظر نمی‌رسد اما در این مطلب سعی خواهیم کرد یک مقایسه اصولی و علمی از این دو ورزش انجام دهیم تا در پایان بتوانید جواب سؤال خود را به دست بیاورید. با دویدن عشق است مرجع به‌روز دونده‌های ایرانی همراه باشید.
دویدن یا بدنسازی؟ کدام یک بهتر است 🏃🏋️
همه ما وقتی به سن خاصی یا سطح خاصی از توانایی ورزشی رسیده‌ایم این سؤال را از خودمان پرسیده‌ایم. شاید هم مثل بعضی از افراد از همان اوایل این سؤال در ذهنتان ایجاد شود که از بین دویدن و بدنسازی کدام یک می‌تواند برای ما انسان‌ها بهتر باشد. اما واقعیت این است که به جای انتخاب یکی از این دو رشته، بهتر است ترکیبی از هر دو را انجام داد چون می‌توانند به نتایج خارق‌العاده‌ای منجر شوند.
درک رابطه بین دویدن و بدنسازی
دویدن و بدنسازی معمولاً به عنوان قطب‌های مخالف هم دیده می‌شوند. دویدن یک فعالیت قلبی عروقی، استقامت بالا بوده (البته دو سرعتی (sprint) از نوع فعالیت بی‌هوازی است)، در حالی که بدنسازی و وزنه‌برداری بیشتر روی قدرت و عضله‌سازی تمرکز دارد (البته بدنسازی هم می‌تواند با تکرارهای بیشتر و وزنه‌های سبک‌تر تبدیل به ورزش هوازی یا استقامتی شود). با این حال، ترکیب مناسب این دو رشته ورزشی، می‌تواند یک مکمل مناسب را برای همدیگر بسازد، و در نهایت خروجی این ترکیب، بهبود آمادگی جسمانی کلی و عملکرد باشد.
فواید دویدن 🏃
دویدن فواید منحصربه‌فردی دارد که اگر بخواهیم آنها را به ترتیب ذکر کنیم، باید یک مقاله چند هزارکلمه‌ای بنویسیم (البته از قبل این کار را کرده‌ایم :/). با این حال به صورت خلاصه فواید مخصوص به دویدن شامل موارد زیر می‌شوند:
۱.در هر جایی انجام می‌شود
دویدن را می‌توان در مکان‌های مختلفی مانند کوهستان، جاده، صحرا، حیاط، خیابان، سالن‌های ورزشی و هر جایی که امکان پیاده‌روی وجود داشته باشد، انجام داد. این ویژگی باعث می‌شود دویدن به ورزشی انعطاف‌پذیر و قابل انجام در هر شرایطی تبدیل شود.
۲.به تجهیزات زیادی نیاز ندارد
برای انجام دویدن فقط به یک جفت کفش دویدن نیاز دارید. شاید حتی اگر سابقه دویدن با کفش‌های ارزان‌قیمت ورزشی را هم داشته باشید، دویدن با آنها هم می‌تواند امکان‌پذیر باشد. برخلاف بدنسازی، دویدن نیاز به تجهیزات آن‌چنانی ندارد. البته با توجه به آب‌وهوا و نوع دویدن، وسایل مورد نیاز می‌توانند افزایش یابند. مثلاً کوله مخصوص دویدن، یا عینک، یا دیگر وسایل می‌تواند نیاز شود.
۳.دویدن در خون ما جریان دارد
به عنوان انسان‌های قرن بیست و یکمی شاید شنیدن این جمله برایتان عجیب باشد که ما انسان‌ها (همگی) برای دویدن متولد شده‌ایم و تکامل پیدا کرده‌ایم. به نوعی می‌توان گفت دویدن در خون ما جریان دارد. از میلیون‌ها سال پیش، اجداد ما به دلیل نیاز به بقا و شکار و فرار، می‌دویدند و دویدن بود که به انسان کمک کرد نسل خود را گسترش داده و زنده بماند. آناتومی بدن ما هم برای دویدن بهینه شده است.
۴.همه افراد سابقه دویدن دارند و نیازی به مهارت آن چنانی ندارد
ما همه در برهه‌ای از زندگی‌مان دویده‌ایم. بعد از دوران راه‌رفتن بچگی، اولین چیزی که به عنوان بهبود حرکتی و مهارتی یاد می‌گیریم، دویدن است. به نوعی می‌توان گفت همه ما انسان‌ها از بچگی این نوع ورزش را انجام داده‌ایم و همچنین دویدن برای بسیاری از افراد به راحتی قابل انجام است چون نیازی به تکنیک خاصی برای انجام و آموزش ندارد. همه افراد می‌دانند چطور بدوند (هرچند بعضی افراد کمی اشتباهات رایج دارند) که این خود می‌تواند یکی از فواید منحصربه‌فرد دویدن باشد چون مهارت و فعالیتی است که هر فردی تا حدی آشنایی با آن دارد برخلاف بدنسازی که نیاز به یادگیری نحوه انجام حرکات دارد.
۵.دویدن حس و حال مخصوص به خود را دارد
دویدن در میان درختان، دویدن در لابه‌لای گیاهان، دویدن بر روی ساحل نرم، دویدن در جاده، دویدن در نوک قله و ….. همگی حس‌و‌حال مخصوص به خود را دارند که مختص این رشته ورزشی است. وقتی ضربان قلب بالا رفته است و نفس‌نفس می‌زنید و از گردش هوای سالم و تمیز در ریه‌هایتان لذت می‌برید، یک احساس شادمانی سراسر وجودتان را فرامی‌گیرد؛ با اینکه خسته هستید و فشار زیادی را تحمل می‌کنید اما خوشحال هستید و حس و حال وصف‌ناپذیری دارید.
دویدن یا ورزش به خصوص جنگل و کوهستان می‌تواند به بهبود حس‌و حال فرد و سلامتی روانی وی کمک زیادی نماید. ترشح اندورفین‌ها و حس و حال نشئگی دویدن (که به runner high شناخته می‌شود) یا سرخوشی دویدن در دویدن استقامتی، دونده را به مرز جنون و سرخوشی می‌رساند.
فواید مخصوص بدنسازی 🏋️
بدنسازی نیز فواید مخصوص به خود را دارد و به عنوان یک ورزش مکمل برای هر رشته ورزشی در نظر گرفته می‌شود. هر چند دویدن هم یک ورزش مکمل برای همه رشته‌های ورزشی است اما بدنسازی فواید زیر را به همراه دارد.
۱.نگرانی بابت آب‌وهوا نخواهید داشت
بدنسازی چون داخل سالن انجام می‌شود، نیازی به نگرانی درباره آب‌وهوا ندارد. هرچند این تمرینات را می‌توان با چند دمبل و هالتر یا فقط وزن بدن هم در بیرون انجام داد، اما خب بیشتر ورزشکاران بدنسازی را در باشگاه‌های سربسته انجام می‌دهند. یکی از مزایای این ورزش این است که در هر شرایط آب‌وهوایی قابل انجام است مگر اینکه راهی برای ورود به باشگاه نباشد!!!!
۲.عضله‌سازی به شکل تخصصی
بدنسازی می‌تواند به شکل تخصصی به عضله‌سازی کمک کند. هر چند دویدن هم می‌تواند به عضله‌سازی کمک کند اما دویدن یک ورزش کل بدن است. در بدنسازی می‌توان به شکل ویژه، یک گروه عضلانی یا عضلات را هدف قرار داد و این می‌تواند برای کمک به رفع عدم تعادل عضلانی بسیار مؤثر باشد.
۳.بدنسازی احتمال آسیب را کاهش می دهد
بدنسازی با تقویت عضلات می‌تواند احتمال آسیب‌دیدگی را در هر رشته ورزشی کاهش دهد. اگر تمرینات بدنسازی به شکل منظمی انجام گیرند، ورزشکار می‌تواند علاوه بر کاهش احتمال مصدومیت، از افزایش عملکرد به دست آمده با تمرینات بدنسازی لذت ببرد.
هشدار
انجام صحیح تمرینات بدنسازی با فرم مناسب و گرم‌کردن مناسب و همچنین پیروی از اصل سازگاری تدریجی و صدای بدن، به کاهش احتمال آسیب‌دیدگی در این رشته کمک زیادی خواهد کرد. اما عدم توجه به موارد بالا، این رشته را که خود می‌تواند به پیشگیری از آسیب در سایر ورزش‌ها کمک کند، تبدیل به ورزشی خواهد کرد به آسیب‌دیدگی ورزشکار منجر شود.
۴.بهبود قدرت و توان به شکل اختصاصی
بدنسازی می‌تواند به شکل ویژه‌ای به بهبود قدرت و توان ورزشکار کمک کند. بهبود این دو مؤلفه می‌تواند خطر افتادن را در سنین بالا کاهش داده و همچنین تضمینی برای کاهش بیماری‌های مرتبط با افزایش سن باشد. همچنین داشتن عضلات قوی‌تر، از بسیاری جهات کیفیت زندگی شما را بالا خواهد برد.
فواید مشترک بدنسازی یا دویدن
دویدن و بدنسازی فواید مشترکی هم دارند. در ادامه به فواید مشترک این دو رشته ورزشی اشاره خواهیم کرد.
۱.کالری‌سوزی زیاد
هر دو رشته ورزشی را می‌توان هم به شکل بی‌هوازی و هم هوازی انجام داد. و بسته به اینکه این ورزش‌ها در چه شدت و با چه مقدار مدت زمانی انجام شوند، می‌توانند کالری‌سوزی آنها را کاهش یا افزایش داد.
۲.کمک به تقویت استخوان و تراکم مفاصل و استخوان‌ها
چون بدنسازی و دویدن از نوع ورزش‌های های-ایمپکت (با اثر بالا) محسوب می‌شوند، هر دو برای بهبود تراکم یا چگالی استخوان‌ها بسیار مفید هستند. یعنی این دو ورزش، سلامتی استخوان و مفاصلتان را برخلاف باور عموم که دویدن برای مفاصل بد است، تضمین می‌کنند.
۳.تقویت قلب و عروق و عضلات
هم دویدن و هم بدنسازی می‌توانند به تقویت اعضای داخلی بدن مانند قلب و شش‌ها و البته عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها (بافت‌های هم‌بند) کمک زیادی بکنند. چیزی که بسیار اهمیت دارد این است که فرصت سازگاری تدریجی و پیروی از صدای بدن را در حین انجام این دو تمرین به بدن و ذهن داد تا احتمال آسیب‌دیدگی پایین آمده و عملکرد نیز به شکل اصولی پیشرفت نماید.
۴.فواید ذهنی-روانی
مطالعات زیادی از فواید ذهنی دویدن و بدنسازی پرده برداشته‌اند. در کل هر نوع ورزشی می‌تواند به سلامتی ذهن کمک کند.
دویدن یا بدنسازی | کدام یک بهتر هستند
ببینید اینکه دویدن یا بدنسازی کدام یک بهتر است واقعاً سؤال درستی و منطقی نیست. بدنسازی مکمل دویدن است. شما به عنوان یک دونده باید در هفته ۲-۳ جلسه تمرینات بدنسازی حالا از نوع وزنه یا وزن بدن، یا کش بدنسازی و … داشته باشید تا بتوانید هم احتمال آسیب‌دیدگی را کاهش دهید هم اینکه عملکرد ورزشی دویدنتان را بهبود بخشید.
از طرفی دیگر اگر صرفاً به ورزش بدنسازی مشغول هستید، انجام دویدن به خصوص در فضای بیرون (تریل رانینگ، اسکای راینینگ یا دویدن در فضای بیرون شهری) می‌تواند علاوه بر فواید دویدن، به شما کمک کند تا از حس و حال انجام قدیمی‌ترین ورزش ما انسان‌ها در دل طبیعت لذت ببرید و از نظر ذهنی هم ریکاوری شوید. همچنین دویدن استقامتی، سرسختی ذهنی و تحمل و تاب‌آوری را نیز افزایش می‌دهد. اگر به هر دلیل از دویدن استقامتی خوشتان نمی‌آید، انجام تمرینات دو سرعتی در شیب‌ها، یا پله‌نوردی یا در کوهستان، و هر جایی که امکان پذیر باشد نیز علاوه بر تقویت عضلات پایین تنه، احساس وصف‌ناپذیری به شما می دهد.
دوهای سرعتی، احساس سفر در زمان را دارند. انگار برای چند ثانیه، زمان متوقف شده و شما در حال عبور هستید.
جنع بندی پایانی دویدن یا بدنسازی
همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، بدنسازی بعضی فواید منحصر به خود را دارد و دویدن هم همینطور. اینکه از بین این دو رشته ورزشی یک را انتخاب کنیم، بیشتر به علاقه درونی و اشتیاق شما باز می‌گردد چون هر دو ورزش را می‌توان در کنار هم انجام داد. اگر دونده هستید، بدنسازی یک ورزش فوق العاده پرفایده برای شما خواهد بود و بالعکس اگر بدنسازید و همیشه در حال سروکله‌زدن با وزنه در باشگاه هستید، دویدن در فضای بیرون، می‌تواند شور و شعف گمشده فعالیت تمرینی‌تان را باز گرداند.
