بررسی علمی توسط: دکتر محمد آلی (دکترای فیزیولوژی ورزشی)
اگر دونده خانمی هستید که تغذیه کافی و مناسب برای تمرینات خود ندارید، باید منتظر مجموعهای از مشکلات سلامتی مانند استخوانهای ضعیف باشید که به نوبه خود میتوانند شما را مستعد ترکخوردگی تنشی یا استرس فرکچر کنند.
هر کسی این را میداند – حداقل از نظر تئوری: که تغذیه اهمیت بالایی دارد. اما خیلی سخت میتوان دوندههای با انگیزه را قانع کرد که یک ارتباط مستقیم علتومعلولی بین تغذیه کافی و موفقیت در تمرینات بعدی و سلامتی آنها برقرار است. یک مطالعه منتشر شده در مجله آمریکایی ورزشی پزشکی میتواند در این باره هشدارهای لازم را به ما بدهد.
محققان در این مطالعه، 323 خانم ورزشکار حرفهای را در 16 رشته ورزشی مختلف زیر نظر گرفتند، که شامل 47 دونده صحرانوردی هم میشدند. با استفاده از پرسشنامه و اسکن چگالی استخوانی، ورزشکاران بر اساس خطر خفیف، متوسط و بالای “ُسهگانه ورزشکاران زن” دستهبندی شدند که شامل “در دسترسبودن انرژی کم با یا بدون اختلال خوردن، اختلال در قاعدگی و تراکم پایین استخوانی بود”.
سپس آنها دوباره بررسی کردند تا ببینند که کدام ورزشکاران آسیبهای ترکخوردگی تنشی استخوانی را تجربه کرده کردهاند، یک زنجیره که از واکنش ابتدایی “واکنشهای تنشی” تا ترکخوردگی تنشی و در موارد شدیدتر- شکستگی کامل را شامل میشد.
حدود نصف دوندهها (24 نفر از 47 دونده) در دستهبندی خطر پایین قرار گرفتند و سه نفر از آنها جزو ورزشکارانی دستهبندی شدند که خطر توسعه آسیب استخوانی در آنها وجود داشت – یعنی کمتر از 13 درصد.
16 درصد از دوندهها خطر آسیب متوسط را داشتند و نصف آنها هم آسیبهای ترکخوردگی استخوان را به طور میانگین در بازه زمانی یک ساله تجربه کرده بودند که به این معنی است: آنها چهار برابر بیشتر از گروه خطر پایین احتمال تجربه این آسیب را داشتند.
فقط ۷ دونده با خطر بالا در مطالعه وجود داشتند که پنج تای آنها آسیبهای ترکخوردگی تنشی را تجربه کردند که به این معنی است که تقریباً آنها 6 برابر احتمال تجربه این آسیب را در مقایسه با گروه خطر پایین داشتند.
این اعداد واقعاً هوشیارکننده هستند. اگر شما یک دونده خانمی هستید که در گروههای خطر متوسط و بالا قرار میگیرید، شانس اینکه یک آسیب جدی باعث اتمام فصل تمرینی یا مسابقهتان شود، بیشتر از شانس شیر یا خط بالا انداختن یک سکه است!. انجام اصلاحاتی در رفتارهای تغذیهای میتواند سخت باشد، اما شاید این دادهها بتواند به بعضی افراد کمک کند تا این موضوع روشنتر شود.
نشانههای هشدار ترکخوردگی تنشی چیست؟
شش نشانه هشدار وجود دارند (که باید کمی بر اساس دادههای موجود اصلاح شوند) که ممکن است خطر توسعه یا تجربه ترکخوردگی تنشی استخوان را همانطور که در مجله پزشکی ورزشی بریتیش منتشر شد، پیشبینی کند.
- در دسترسبودن انرژی پایین یا کاهش وزن در نتیجه اختلالات فعلی یا قبلی تغذیه
- BMI پایین بدنی
- پریودهای نامنظم
- تاخیر اولیه در پریود (15 سالگی یا دیرتر)
- چگالی پایین استخوانی
- شکستگیهای تنشی قبلی (یا واکنشهای استرسی)
این پروتکل طبقهبندی خطر از مجموعهای از کنفرانسها در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ شکل گرفت، با این امید که دستورالعملهای استانداردی برای بازگشت به تمرین و مسابقه تدوین شود. همانطور که دکتر آدام تنفورد، مدیر بخش پزشکی دویدن در مرکز ملی دویدن اسپالدینگ دانشگاه هاروارد و نویسنده اصلی این مطالعه اشاره میکند، نتایج جدید نشان میدهند که خطراتی که با این روش محاسبه شدهاند، «فقط فرضیه نیستند“.
این موضوع برای دوندههای زن👩🏼🦰 چه معنایی دارد؟
این قسمت کمی پیچیدهتر است. صرف اینکه کسی در گروه پرخطرتر قرار دارد، لزوماً به این معنا نیست که باید از ادامه تمرین منع شود. ممکن است برخی از عواملی که در گذشته باعث افزایش امتیاز خطر شدهاند، هماکنون از نظر پزشکی در حال اصلاح یا کنترل باشند.
با این حال، دکتر تنفورد چهار نکته کلیدی را برای مربیان و تیمهای پزشکی مطرح میکند:
افرادی که در دستههای خطر متوسط یا بالا قرار دارند باید ارزیابی شوند تا اطمینان حاصل شود که کالری کافی برای حمایت از تمرینات خود دریافت میکنند، و همچنین میزان مصرف کلسیم و ویتامین D آنها مناسب باشد.
این ورزشکاران باید بهصورت مداوم تحت پایش قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که سه حوزه اصلی—تغذیه، عملکرد قاعدگی و سلامت استخوان—بهطور مستمر در وضعیت مطلوب هستند و مورد توجه قرار میگیرند.
ورزشکاران دارای خطر بالاتر ممکن است بخواهند تمرینات خود را تعدیل کنند؛ برای مثال با گنجاندن تمرینات کم-برخورد (low-impact) مانند تمرینات کراس-تراینینگ در برنامه هفتگیشان. به گفتهٔ تنفورد، خواب کافی و ریکاوری نیز بسیار اهمیت دارد.
همه ترکخوردگیهای استرسی (stress fractures) مشابه هم نیستند. بیشتر ترکخوردگیهای استرسی در میان ورزشکاران کمخطر در ناحیهی پا رخ دادهاند—احتمالاً بهدلیل بیومکانیک یا نوع ورزشی که انجام میدهند (چون بسیاری از ورزشکاران کمخطر در رشتههایی مانند بسکتبال فعالیت داشتند که در آن پرشهای مکرر فشار زیادی بر پا وارد میکند).
در مقابل، در گروههای پرخطرتر، بسیاری از ترکخوردگیها در نواحی مانند استخوان خاجی (ساکروم)، لگن خاصره و گردن استخوان ران رخ دادهاند—نواحی که ساختار درونی استخوان در آنها متفاوت و نرمتر است. این نوع ترکخوردگیها ممکن است کمتر ناشی از نیروهای مکانیکی و بیشتر نتیجه ضعف تراکم استخوانی باشند.
در نتیجه، دکتر تنفورد توصیه میکند اگر آسیب در یکی از این نواحی اتفاق بیفتد، باید آن را بهعنوان یک هشدار در نظر گرفت که ممکن است ورزشکار در معرض خطر بالاتری باشد؛ بنابراین لازم است به منظور بررسی بهتر، ورزشکار ارزیابی سلامتی استخوان-مانند اسکن چگالی استخوانی را انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که تراکم استخوانی به چه شکل است.
